Newyddion
Ymweliad Cymdeithasol i Sain Ffagan
Rhagor 14/10/2022Ymweliad Cymdeithasol yr Orsedd
Sain Ffagan, 17 Medi 2022
Pan lwyddodd Harold Carter i edrych i mewn i feddrod Tutankhamun am y tro cyntaf ar 26 Tachwedd 1922, gofynnodd ei noddwr, Arglwydd Caernarfon, iddo “Beth wyt ti’n ei weld?”. Ateb Carter oedd “Pethau rhyfeddol!”. A wir, dyna’n union a welodd y criw ohonom a ymwelodd ag Amgueddfa Sain Ffagan ym mis Medi eleni: “pethau rhyfeddol”.
Dishgled o de i gychwyn (wrth gwrs!), a chyfle i gwrdd ag aelodau’r Orsedd hen a newydd o bedwar ban y wlad. Wedyn cawsom gyflwyniad ardderchog gan Sioned Hughes, Pennaeth Adran Hanes Cyhoeddus ac Archaeoleg yr Amgueddfa, a’n hatgoffodd o weledigaeth Iorwerth Peate,sef “nid creu amgueddfa o drysorau’r gorffennol marw dan wydr ond amgueddfa a ddefnyddiai’r gorffennol i’w asio â’i oes ei hun i roddi sylfaen cadarn ac amgylchedd iach i ddyfodol ei bobl.” Gweledigaeth werthfawr os bu un erioed.
Wedyn cawsom wrando ar gyflwyniad a baratowyd gan Adam Gwilt, Prif Guradur Cynhanes ac Archeoleg yr Amgueddfa, ond a draddodwyd gan Sioned arall (does dim prinder Sionedau yng Nghymru! ), sef Sioned Williams, Curadur Hanes Modern yn y Ganolfan Mynediad at Gasgliadau. Y testun oedd “Llyn Cerrig Bach”, sef safle hynafol a sanctaidd i’n cyndeidiau Celtaidd ar ynys Môn. Dros y blynyddoedd daethpwyd o hyd i dros 150 o wrthrychau o’r oes haearn yno, a oroesodd oherwydd y mawn yng ngwaelod y llyn. (Byddai Iorwerth Peate wedi gwerthfawrogi hynny siwr ...
Diwrnod Cymdeithasol yr Orsedd 2019
Rhagor 12/10/2019I Grombil y Mynydd
Ceudyllau Llechwedd, Blaenau Ffestiniog, oedd cyrchfan diwrnod cymdeithasol diweddaraf yr Orsedd, ddydd Sadwrn, 21 Medi 2019. Daeth bron iawn i ddeugain o Orseddogion a’u gwesteion ar y daith. Cawsom ddiwrnod arbennig – nid lleiaf gan fod yr haul yn tywynnu drwy’r dydd a ddim smotyn o law!
Daethom ynghyd ar gyfer coffi am 10.30 o’r gloch yng Ngwesty’r Seren, Llan Ffestiniog – canolfan ddelfrydol os ydych am deithio o gwmpas yr ardal. Wedi gair o groeso gan y Cofiadur, y Cyn-Archdderwydd Christine, cawsom ddarlith gynhwysfawr a difyr am hanes chwareli’r ardal gan yr hanesydd lleol Steffan ab Owain. Bu Steffan yn gweithio yn y chwarel am gyfnod cyn iddo ganolbwyntio ar yrfa fel hanesydd, archifydd ac awdur nifer o lyfrau ar hanes lleol. Clywsom am y cynnydd mawr yn nifer y chwareli yn yr ardal yn ystod 19eg ganrif. Yn eu hanterth yn y 1880au roedd chwareli ’Stiniog yn cyflogi rhyw 4,000 o weithwyr, gyda gweithlu o ryw 1,400 yn Chwarel Oakeley, ac oddeutu 600 o ddynion yn Chwarel Llechwedd. Cawsom wybod sut yr oedd y gwahanol chwareli yn cloddio am y llechi, e.e. tyllu’n ddwfn yn Nyffryn Nantlle a gyrru ‘lefelau’ yn Chwareli ’Stiniog. Amlinellodd Steffan y broses gyda chymorth ei luniau arbennig, gan ddangos sut roedd y graig a gloddiwyd o’r mynydd yn cael ei pharatoi i fod yn gynnyrch derbyniol, e.e. llechi to. Yn ystod ei sgwrs clywsom ...
Cyhoeddi Urddau’r Orsedd Eisteddfod Sir Conwy 2019
Heddiw (9 Mai), cyhoeddir enwau’r rheini a fydd yn cael eu derbyn i’r Orsedd drwy anrhydedd, yn Eisteddfod Genedlaethol Sir Conwy eleni.
Mae’r anrhydeddau hyn, a gyflwynir yn flynyddol, yn gyfle i roi clod i unigolion o bob rhan o’r wlad am eu cyfraniad arbennig i Gymru, y Gymraeg ac i’w cymunedau lleol ar hyd a lled Cymru. Braf yw gallu cydnabod y bobl hyn drwy drefn anrhydeddau’r Orsedd, a’u hurddo ar Faes yr Eisteddfod, fore Llun 5 Awst a bore Gwener 9 Awst.Yn unol â threfniadau Urddau er Anrhydedd Gorsedd y Beirdd, mae pob aelod newydd yn dod yn aelod ar yr un gwastad, sef fel Derwydd. Mae pob person sy’n derbyn aelodaeth trwy anrhydedd Yr Orsedd yn cael eu derbyn un ai i’r Wisg Werdd, neu’r Wisg Las, yn ddibynnol ar faes eu cyfraniad.Mae’r rheini sydd yn amlwg ym myd y Gyfraith, Gwyddoniaeth, Chwaraeon, Newyddiaduriaeth, y Cyfryngau, gweithgaredd bro / neu genedl yn derbyn Urdd Derwydd – Y Wisg Las am eu gwasanaeth i’r genedl.Mae’r Orsedd hefyd yn urddo aelodau newydd i’r Wisg Werdd am eu cyfraniad i’r Celfyddydau. Bydd y rheini sydd wedi sefyll arholiad neu sydd sydd wedi llwyddo mewn cwrs gradd yn y Gymraeg, mewn Cerddoriaeth, neu unrhyw bwnc a astudiwyd yn bennaf drwy gyfrwng y Gymraeg, hefyd yn derbyn y Wisg Werdd, yn ogystal ag enillwyr Cadair a Choron Eisteddfod yr ...Rhagor 09/05/2019Ymweld â Gorsedd Cernyw
Rhagor 24/11/2019
Newyddion o’r Cyfryngau
Rhagor 07/08/2019Beirniadu penderfyniad i Urddo Mark Drakeford
Mark Drakeford i gael ei Urddo i’r Orsedd
Seremoni gyhoeddi Eisteddfod Llŷn ac Eifionydd 2023 wedi ei chynnal y tu mewn ym Mhorthmadog
Gorsedd y Beirdd yn dathlu 230 o flynyddoedd
Arwyddfardd Nesaf Gosedd Cymru
Colli Robyn Lewis Cyn Archdderwydd BBCCymruFyw
Nodi uno Gorsedd y Beirdd a’r Brifwyl
Myrddin ap Dafydd Archdderwydd Nesaf Cymru
Penodi Christine James yn Gofiadur newydd i’r Orsedd
“Ymateb digynsail” gan yr Orsedd i seremonïau Ynys Môn
Derbyn Geraint Jarman a George North i’r Orsedd
Urddo Archdderwyd a Chyhoeddi Eisteddfod Sir Fôn
31 yn cael eu derbyn i’r Orsedd
Cyhoeddi enw Archdderwydd newydd
Cofio y cyn-Archdderwydd Jâms Nicolas
Enwebu Christine James yn Archdderwydd
Cyhoeddi Eisteddfod 2013 yn Sir Ddinbych a’r Cyffiniau
Y cyn-Archdderwydd Emrys Deudraeth wedi marw
Archdderwydd yn talu teyrnged i Selwyn Griffith
Archdderwydd am weld Papur Dyddiol
Meistres y Gwisgoedd am y tro olaf
Diwrnod Cymdeithasol yr Orsedd 2018
Rhagor 04/11/2018DIWRNOD CYMDEITHASOL YR ORSEDD
29 MEDI 2018
Yn flynyddol, er 1980, mae yna becyn yn dod trwy’r post i’m cartref o’r Bathdy Brenhinol. Set o ddarnau arian y flwyddyn arbennig honno sydd yn y pecyn, yr hyn mae’r Bathdy yn ei alw’n ‘Set Ddisglair heb ei Chylchredeg’. Bob blwyddyn byddaf yn edrych ar y darnau ac yn addo i mi fy hun ymweliad â’r Bathdy er mwyn cael gweld sut y gwneir arian. Diolch i Orsedd y Beirdd, ac yn fwyaf arbennig i’r Arwyddfardd am drefnu, daeth cyfle ddiwedd mis Medi eleni – y Bathdy Brenhinol yn Llantrisant oedd canolbwynt Cyfarfod Cymdeithasol yr Orsedd 2018.
Cyfarfod gyntaf yn y ‘Miskin Arms’ ym Meisgyn; adeilad a gafodd ei adnewyddu ’nôl yn 2016 ond sydd wedi llwyddo i gadw nodweddion adeilad cofrestredig Gradd II yn hynod o glyfar ac effeithiol. Perchennog y ‘Miskin Arms’ yw’r cogydd Dudley Newbery, gŵr sy’n adnabyddus ar draws Cymru, a thros y ffin, am sawl rhaglen goginio. Mae hefyd wedi cyhoeddi nifer o lyfrau o ryseitiau, a gwyddom am ei waith clodwiw yn hyrwyddo bwyd a chynnyrch Cymreig. Nid oedd Dudley yno i’n croesawu ond cawsom ginio pleserus o benfras, cyw iâr a golwyth porc, gyda dewis o roliau meringue neu deisen gaws i orffen. Gwledd yn wir!
Troi wedyn am y Bathdy a chael ein harwain gan dywysyddion Cymraeg o amgylch ffatri’r Bathdy ac yna i’r arddangosfa. I mi fel gwyddonydd, amheuthun ...
Rhestr o’r holl Newyddion
- Ymweliad Cymdeithasol i Sain Ffagan 14/10/2022
- Ymweld â Gorsedd Cernyw 24/11/2019
- Diwrnod Cymdeithasol yr Orsedd 2019 12/10/2019
- Newyddion o’r Cyfryngau 07/08/2019
- Cyhoeddi Urddau’r Orsedd Eisteddfod Sir Conwy 2019 09/05/2019
- Diwrnod Cymdeithasol yr Orsedd 2018 04/11/2018
- Ethol Myrddin ap Dafydd yn Archdderwydd yr Orsedd 08/07/2018
- Cyhoeddi Urddau’r Orsedd Eisteddfod Caerdydd 03/05/2018
- Gŵyl y Gadair Ddu, Penbedw 2017 03/10/2017
- Anrhydeddau 2017 07/05/2017
- Ymweliad ag Erddig ger Wrecsam, 2016. 05/10/2016
- Cyhoeddi Anrhydeddau’r Orsedd 2016 16/06/2016
- Cyfarfod Cymdeithasol yr Orsedd 2015 15/10/2015
- Cyfarfod Cymdeithasol yr Orsedd – 2014 16/10/2014
- Ymweliad â’r Gardd Fotaneg 2013 16/10/2013
- Y Llyfrgell Genedlaethol 2012 29/09/2012
- Cymdeithasu yng Nghastell Deudraeth 2011 17/09/2011